Frans van Hasselt,
Verslaafd aan Griekse muziek
Schrijver is een kenner van het Griekse lied en dit boek helpt je die muziek te begrijpen. Voor onze Westerse oren zijn die levantijnse toonladers en maatsoorten moeilijk te volgen, ook omdat deze muziek met zijn fraseringen, accenten en trillers vaak nauwgezet de eigenaardigheden van de Griekse taal volgt. Voor musicologen, bij voorbeeld waar Grieken een accent boven een klinker letter zetten wordt zonder nadruk een lichte praller gezonden. De verdienste van Van Hasselt is dat hij de teksten van veel bekende liederen uit de tweede helft van de vorige eeuw toegankelijk maakt en dat smaakvol lardeert met veel maar ook niet teveel informatie over 7/8 en 9/8 maten, inleidende improvisaties (taximata) en dat alles luchtig, toegankelijk en bovenal met veel liefde op papier zet.
De liedkunst waarop de Griek (meestal mannen) danst is gebaseerd op de Rebétika, oorspronkelijk ontstaan aan de zelfkant van de maatschappij. Het is Theodorakis geweest, die met zijn liederencyclus Epitáphios, door bouzouki begeleid, voor jaren de trend heeft gezet. De meest essentiële dansvorm is de zeibékiko in langzame negentelsmaat, bijv. 2+2+2+3. Een tegenhanger is de chasápiko, in strenge tweekwartsmaat en qua danspassen zeer gecompliceerd en daardoor minder populair dan de veel simpeler Sirtaki. De Rebétikateksten werden steeds indringender en Theodorakis en andere componisten gebruikten teksten van de Nobelprijswinnaars Seferis en Elytis en zelfs van de beroemde antieke dichteres Sappho. Het rebétikolied van Kaldaras 'Het is nacht geworden zonder maan' is naar de smaak van Van Hasselt het allermooiste. Dank zij de uitvoerige discografie en de vele tekstvoorbeelden kan men een heel goede indruk krijgen van de huidige Griekse muziek. Enige kennis van het Nieuw-Grieks is wel geboden. Voor een Griekenland-fan een aantrekkelijk boek! Gebaseerd op een reeks op de Achterpagina van de NRC.
|
|
Frans van Hasselt,
De toekomst komt van achter
SamenvattingAls geen ander beschrijft Frans van Hasselt het alledaagse leven in Griekenland, met juweeltjes als 'Mijn postbode Spyros' en 'De dans van de Niet-La-chende'. Ook recente gebeurtenissen komen aan bod, zoals de '17e november', de Grieks-Turkse verhoudingen, de toestroom van Albanezen en de Olympische Spelen. De Orthodoxe kerk, die nog steeds een belangrijke rol speelt, komt in drie artikelen aan de orde. Verder zijn er diverse artikelen die over de rijkdom en speelsheid van de Griekse taal gaan. Als aanvulling op Frans van Hasselts bundel Verslaafd aan Griekse muziek is een vijftal artikelen opgenomen over o.a. Manos Chatzidakis, Stelios Kazantzidis en Sotiría Bellou. RecensieDeze bundel bevat meer dan 35 korte bijdragen over Griekenland, die de schrijver/journalist schreef als correspondent voor NRC/Handelsblad (sinds 1959) en het aan Griekenland gewijde tijdschrift Lychnari. De uitgave is een soort vriendenboek voor de schrijver vanwege zijn 80e verjaardag met een inleiding van Tom van Deel. De artikelen verschenen in beide media in de afgelopen jaren, m.n. in de laatste 15 jaar. Sommige zijn enigszins bewerkt en vanwege de actualiteit aangevuld met een toelichting. Allerlei zaken over het leven in Griekenland passeren de revue; naast gebeurtenissen over het dagelijkse leven komen ook actuele thema's voor het voetlicht, zoals de verhoudingen tussen Grieken en Turken, de immigratie van Albanezen en de Olympische Spelen van 2000. Andere onderwerpen zijn de Grieks-Orthodoxe Kerk, de Griekse taal en een aantal musici/zangers, als Chatzidakis, Kazantzidis en Bellou. Het sober uitgevoerde boekje is niet geillustreerd. Dr. J. Kroes
ISBN 978 90 72811 09 7 Prijs € 12,50 |
|
Foto's en filmpje door Bob Wennekendonk, gemaakt op de herdenkingsbijeenkomst voor Frans op 8 mei 2011 in restaurant Ygrec
Frans van Hasselt,
Beladen erfgoed. Het Griekenland van voor de crisis.
|
Frans van Hasselt, NRC-correspondent voor Griekenland van 1959 tot zijn dood in 2011 heeft in Beladen Erfgoed een geschiedenis van het moderne Griekenland geschreven. Over de ontwikkeling van Griekenland sinds de burgeroorlog en de Junta, kerk en staat, minderheden, politieke families en hun schandalen, Griekenland en Europa, het naamsconflict over Macedonië, de Griekse economie en het Griekse culturele leven. Al deze onderwerpen zijn enthousiasmerend beschreven door een groot Griekenlandliefhebber, die goed was ingevoerd in het dagelijks leven van Griekenland en daar een onafhankelijke mening over heeft. Het boek is geschreven in samenwerking met Agnes Dijk. Deze versie was eind 2008 klaar en de bedoeling was om het begin van de crisis nog te verwerken en bepaalde hoofdstukken te herschrijven. Crisis na crisis maakte dit niet bij te houden en toen overleed Frans van Hasselt in 2011. Hier en daar zijn voetnoten geplaatst om de tekst begrijpelijk en actueel te houden, maar de basis blijft het Griekenland van voor de crisis. Veel hoofdlijnen uit het boek spelen nog steeds een belangrijke rol in het dagelijks leven van Griekenland en daarom is het boek nog steeds actueel. Frans van Hasselt, Beladen Erfgoed. Het Griekenland van voor de crisis. (met voorwoord door Hero Hokwerda) ISBN: 978 90 82735 6 11 ISBN: 978 90 82735 6 2 8 (e-book) 384 blz. Prijs € 19,90 Postume uitgave van Ta Grammata (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.) – Black Olive Press (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.) Frans van Hasselt, De toekomst komt van achter. Prijs € 12,50 Frans van Hasselt, Verslaafd aan Griekse muziek. Prijs € 12,50 |
|
Herinnering aan Frans door Ingeborg Beugel
VAARWEL, DASKALE ….
Lieve Frans,
'Anixane i ouraní', de hemelen gingen open, toen je afgelopen woensdag op de Eerste Begraafplaats van Metz – 'het Zorgvlied van Athene maar dan mooier', zei je altijd – werd begraven. De lucht huilde mee toen we je de laatste eer bewezen en meezongen met de man die op zijn baglamás je geliefde lied 'Nychtose chorís fengari' ('Het werd nacht zonder maan') speelde. Want jouw begrafenis zonder muziek? Dat zou ondenkbaar geweest zijn.
Je had niet zoveel met religie en je werd altijd verlegen van complimenten. Ik denk dat je een beetje gelachen zou hebben om het lange protestantse gebed in het Engels. En om de moeite om voor jou een plekje te vinden op het niet-orthodoxe deel van het kerkhof dat volgens de traditie strikt verboden is voor ongelovigen. De ironie zou je niet zijn ontgaan: geen buitenlander was zo vergroeid met Hellas als jij, maar voor je laatste rustplek was er het gebruikelijke Griekse gedoe. Je zou ongetwijfeld van de gelegenheid gebruik gemaakt hebben om een Fransiaanse tirade af te steken over het feit dat er inmiddels al twee jaar een wet is om in Griekenland gecremeerd te mogen worden, maar dat het nog steeds in praktijk onmogelijk is. En ik stelde me voor dat je in je kist een beetje bloosde om al de speeches vol bewondering en respect voor je ongeëvenaarde kennis van de Griekse geschiedenis, politiek, taal, poëzie en muziek, voor je talent om een brug te slaan ‘tussen het Griekse hart en het Nederlandse verstand, en andersom’, zoals iemand het zo treffend verwoordde, en voor de subtiele kunst die je bezat om met Griekenland te versmelten, zonder ooit een journalistiek gepaste afstand te verliezen.
'Je leefde als een Griek, maar sprak nooit over "wij"', schreef de NRC, de krant waar je sinds mensenheugenis voor berichtte.
Frans, zonder jou zouden noch Conny, noch ik correspondent zijn geworden. Je bent de afgelopen dertig jaar mijn vriend en gids geweest, mijn 'dáskalos', een leermeester in de zuiverste zin van dit Griekse woord. Je hebt me niet alleen over Griekenland onderwezen: je hebt me inzicht in de Griekse ziel gegeven.
Vaarwel, dáskale.
Kaló taxidi.