Monumenten

Griekse archeologische dienst kijkt met Argusogen naar nieuwe bouwprojecten in stedelijke centra en legt de bouw stil als er antieke resten worden gevonden. De eindeloze vertragingen bij de aanleg van de metrolijnen in Athene en Thessaloniki hebben hiermee te maken. In contrast met deze bezorgde houding tegenover het antieke erfgoed staat de nonchalance van de Griekse overheid voor de jongere monumenten. Schrijnend voorbeeld daarvan is de verwaarlozing en mishandeling van de 19e-eeuwse stadsvilla’s in Thessaloniki waar in de vorige Lychnari Tasos Papadópoulos over berichtte.
Ook in dit nummer aandacht voor de behandeling van monumenten. Archeologe Angelikí Kottaridi bracht in Siátista de restauratie van een van de fraaiste archondiká van de stad tot een briljant einde. Ze benadrukt het belang van historische gebouwen. Ze laten ons nadenken over onze identiteit en ‘ze verkwikken onze ziel als een gedicht in steen.’
Ook de eenvoudigste gebouwtjes kunnen gevoelens oproepen van vertrouwdheid, veiligheid en continuïteit, zoals Nikos Vafópoulos betoogt in zijn column in de Matiá-rubriek, waarin hij treurt over de teloorgang van de elegante gele períptera, die spillen waren in nieuwsvoorziening en communicatie. Door de mobieltjes en social media verloren de kiosken hun bestaansrecht. Ook met de 19e-eeuwse stadshuizen van Ermoúpoli is het treurig gesteld. Ze vervallen zonder dat iemand zich daar druk over lijkt te maken. Het opknappen kost kapitalen en subsidies worden mondjesmaat uitgedeeld. Toch is er hier een man die het niet langer kon aanzien dat de gedichten in steen een langzame dood sterven. Pavlos Chatzigrigoriou maakt zich al jaren sterk om het tij te keren. Er is nog een man die zich verzet tegen de geest van de tijd, de 82-jarige beeldhouwer Papayannis, zelf haast een monument. Hoog in de bergen van de Pindus bouwde hij zijn woud van reuzenbeelden met ‘materialen met een geschiedenis’, als een aanklacht tegen de kwalen waarmee wij leven. En we openen dit nummer met een verslag uit de 50-jarige bufferzone op Cyprus, een monument van gestolde geschiedenis.
We wensen u een monumentale zomer!

De redactie

Inhoud

Bespiegelingen langs de bufferzone

Cyprus wordt sinds 1974 verdeeld door de VN-bufferzone. Patrick Gouw bezocht het niemandsland in Nicosia en beschrijft de tragische absurditeit van een versteend conflict.

De poëtische beelden van Papayannis

Een ooit in een galerie gekocht beeldje bracht Mariëtta van Attekum naar het naar de beeldhouwer vernoemde museum in zijn geboortedorp. Ze raakte diep onder de indruk van het werk van deze bevlogen kunstenaar. | Lees hier het hele verhaal

Een verborgen rijkdom aan erfgoed

In het Noord-Griekse stadje Siátista is een aantal van de rijke herenhuizen gerestaureerd en voor het publiek geopend. Hans Verheij bracht er een bezoek.

Herenhuizen in gevaar

Veel van de statige herenhuizen op Syros staan leeg en dreigen in te storten of hebben dat lot al niet meer kunnen ontgaan. Lienke en Anke van Nugteren maken zich zorgen, maar er zijn lichtpuntjes.

Éyina – poort naar de Egeïsche Zee

Het voelt bijna als een buitenwijk van Athene, zo dichtbij is het eiland Éyina, dat behalve over een prachtige antieke tempel ook beschikt over een rijkdom aan pistachebomen. Wytske Roodbergen bracht er aangename dagen door.

Dodelijke schoonheid

Prachtig van uiterlijk zijn ze vaak, maar veel planten bevatten giftige stoffen die zelfs dodelijk kunnen zijn. Douwe Laansma leidt ons langs een aantal.

Hoe ik gered werd door Lychnari

Een leven lang leren geldt als een noodzaak voor veel beroepen, maar dat formeel erkend krijgen valt niet mee. Marietje Wennekendonk voerde dit tijdschrift op en dat hielp.

Per openbaar vervoer naar Andros

Wim Oudshoorn beloofde u te schrijven over zijn bezoek aan de Botanische Tuin van Andros en hij toog er ditmaal heen per ov. Heel goed te doen.

Zomerconcerten 2024

Er is ook dit jaar weer veel te beleven op muziekgebied in (openlucht) theaters verspreid door Griekenland. Lychnari zocht het voor u uit.

Een sleutel in Salonica

Tot haar verbazing kon Katelijne de Vuyst de liederen op een cd die ze kocht vrij aardig verstaan, terwijl ze geen Grieks kende. Geen wonder, bleek, het waren Sefardische liederen in het Ladino. Ze maakte er studie van en schreef over het Joodse leven in Thessaloniki.

Rubrieken

Hier Thessaloniki | De Chamzá Bey moskee - Tasos Papadópoulos neemt ons mee door de woelige geschiedenis van Thessaloniki's oudste moskee.

Reacties | Er blijken nog meer Nederlandse vertalingen te zijn van Vasilikós, schrijven Ineke van Wijhe en Hero Hokwerda | De bespreking van Hipparchia van Barbara Stok trof René Sewuster, hij legt uit waarom.

Uit de Griekse keuken | Ter viering van een hereniging: Sarmadákia - Vicky Christidou schrijft over de traditie in haar familie van samen dolmades maken, als de druivenbladeren weer aan de wijnstokken verschijnen.

Matiës | Zoende Alexander met Hefaisteion? - Over de Netflix-serie Alexander, The making of God, was in Griekenland veel te doen. Historicus Ángelos Chaniotis duidt de ophef. | De kwelgeesten van het noorden - Met de komst van een nieuwe president in Noord-Macedonië lijken de Prespa-akkoorden weer op losse schroeven te komen staan, toont Kostas Iordanidis | De bakkersvrouw van Gavdos - De toestroom van vluchtelingen op het piepkleine eilandje Gavdos is problematisch, vertelt de eigenares van de bakkerij aan Nina Paschalidou | Wat is een períptero - Nikos Vatópoulos treurt over het verdwijnen van de kiosk uit het straatbeeld.

Boeken | The little liar, Patrick Gouw.

Agenda | In de zomermaanden zijn het vooral de activiteiten die in Griekenland worden geboden.