Zomer onder druk(te)

De zomer is begonnen en – opnieuw – wordt Griekenland aangedaan door een recordaantal bezoekers. Goed voor de inkomsten en de werkgelegenheid, zo wordt vaak gezegd. Maar meer dan ooit worden de schaduwzijden van het massatoerisme pijnlijk duidelijk: illegale constructies, waterschaarste, afvalproblematiek en het verdwijnen van het authentieke eilandleven. Sommige eilanden, Santorini en Mýkonos voorop, dreigen te bezwijken onder de grote hoeveelheid toeristen en worden door menigeen al als ‘verloren’ beschouwd. Voor veel eilandbewoners is de maat vol, maar de toeristenindustrie is machtig en niet vies van intimidatie en vals spel.
In deze Lychnari daarom veel aandacht voor de negatieve impact van het overtoerisme. U kunt lezen over de schimmige wereld van projectontwikkelaars en beachclub-eigenaren op Mýkonos, maar ook over hoe de bovenstad van Syros in korte tijd haar karakter verloor, door de opmars van Airbnb’s, cocktailbars en het wegtrekken van haar oude bewoners. Griekenland lijkt op een keerpunt te staan: doorgaan met de ongebreidelde groei of herbezinning op een andersoortig toerisme – zonder schadelijke excessen.
Gelukkig blijft er – weg van de mensenmassa’s – nog veel te ontdekken deze zomer. Zo neemt Lychnari u ook mee naar de nog weinig bezochte provincie Ilia, en naar de archeologische pracht van Delos. Verder kunt u lezen over de tragische geschiedenis van Kefaloniá in de Tweede Wereldoorlog, over Réthymno anno 1923 en over de historische keramiekproductie op Rodos. En we onthullen de geheimen van uw zomerse soundtrack, het karakteristieke geluid van de cicaden.
Toch ook nog een kort woord over de Griekse verkiezingen, die deze zomer meer kleur geven. Na de overweldigende zege van Nea Dimokratia (40,79%, net niet voldoende voor een benodigde meerderheid) bleek een tweede ronde noodzakelijk. Op 25 juni gaan de Grieken andermaal naar de stembus. Over die verkiezingsstrijd en het politieke landschap meer in het volgende nummer. Duidelijk is al wel dat de afschuwelijke en tragische treinramp van eerder dit jaar, die tot zoveel maatschappelijke beroering en woede leidde, geen grote electorale impact heeft gehad. Iets positiefs dan, tot besluit. De zomer is bij uitstek een periode om te genieten van Griekse muziek, eten en drinken. Daarom treft u in dit nummer ook verhalen aan over kaviaar uit Mesolongi, de revival van de retsina, zomerconcerten her en der in het land, en kunt u aan de slag met psari plakí, een ovenschotel van vis en groenten.
Wij wensen u een aangename zomer vol leesplezier!

De redactie

Inhoud

Ano Syros, van pop-up tot potdicht

Lienke en Anke van Nugteren zien tot hun verdriet de normale winkels in hun stadsdeel verdwijnen en plaatsmaken voor hippe tenten die in de winter weer weg zijn.

Hommeles in het paradijs

Na de laffe aanslag op de archeoloog Manolis Psarrós sprak Inge Manousakis met een ondernemer op het eiland Mýkonos over de situatie ter plaatse.

Onbekend Ilia

Jelle Abbenes reisde door de provincie Ilia en schreef er een reisgids over. Een aantal bijzondere plekken bespreekt hij hier voor ons.

Tragedie op het spoor. De treinramp bij Tembi

Komt het ooit nog goed met de Griekse spoorwegen? Patrick Gouw blikt terug op de verschrikkelijke treinramp van februari 2023 en de problemen van Hellenic Train.

Cicaden, over schreeuwlelijken en muziekvirtuozen

Iedere zomerse Griekenlandbezoeker kent het geluid van de cicade, al weet men soms niet wie dat veroorzaakt. Douwe Laansma geeft de geheimen prijs van deze zanger van de zomer. Lees hier het hele verhaal

Keramiekfabriek Icaro/Íkaros

Wim Oudshoorn dook in de geschiedenis van de ICARO keramiekfabriek op Rodos die nog altijd een inspiratiebron vormt voor hedendaagse keramisten.

Bloedbad op Kefaloniá

Katinka Magusin sprak op Kefaloniá met een echtpaar dat zich de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog nog goed kon herinneren.

Réthymno anno 1923

De schrijver Pandelís Prevelakis noteerde wat er honderd jaar geleden op Kreta gebeurde na het verdrag van Lausanne dat voorzag in de bevolkingsuitwisseling tussen Griekenland en Turkije. Hans Verheij voorziet Prevelakis’ verslag van een context.

Retsina

Nadat de retsina jarenlang debet was aan de slechte naam van Griekse wijnen, beleeft de harswijn nu weer een revival. Meropi Papadopoúlou vertelt over de geschiedenis van dit oer-Griekse product.

Bottarga, ouzo en zout

Ruud Huizer stuitte in de omgeving van Mesolongi op iets waarvan hij nog nooit had gehoord: een soort Griekse kaviaar. Hij ging op onderzoek uit.

Onthulling

Onlangs werd in Athene een borstbeeld onthuld van de schrijver Andonis Samarakis. Wim Oudshoorn vertelt over het belang van deze schrijver.

Alles draait om Delos – Antiek centrum in de Egeïsche Zee

Wytske Roodbergen bezocht het onbewoonde archeologisch belangrijke eiland en doet verslag.

Zomerse concerten

Een overzicht van wat er in de zomermaanden zoal aan concerten van Griekse zangers en zangeressen valt te genieten in Griekenland.

Rubrieken

Matiës | Verrassende verkiezingen - Eftychis Vardoulakis schreef een analyse van de voor de regeringspartij positief uitgevallen en voor SYRIZA dramatisch verlopen verkiezingen van 21 mei. | Het hele eiland roept: ‘er past niemand meer bij’  - Xenia Kounalaki beschrijft hoe sommige eilanden bezwijken onder de hoeveelheid toeristen. | Illegale bouw op de eilanden: een veelkoppig monster  - Het overvloedige toerisme op sommige eilanden nodigt uit tot het bouwen van illegale onderkomens. Panayotis Vlachoutsakos doet verslag. | ‘We verlangen terug naar de Albanezen’  - Stavros Tzimas laat zien dat voor het plukken van de perzikoogst, waarvoor geen Griek meer te vinden is, nu ook de Albanezen niet meer beschikbaar zijn. Arbeidsmigratie vanuit India, Pakistan, Thailand en Zuid-Amerika is wat er rest als oplossing.

Uit de Griekse keuken | Psari plakí  - Vicky Christidou vertelt hoezeer de Grieken van oudsher dol zijn op vis en geeft het recept van het zomerse psari plakí, een ovenschotel van vis en groenten.

Lied | Het parlementslid - Bij het naderen van de verkiezingen in Griekenland moest Marietje Wennekendonk denken aan een bijna 50-jaar oud lied dat nog steeds de situatie realistisch samenvat.

Boeken | De Akropolis van Athene - Patrick Gouw bespreekt De Akropolis van Athene van Moorman en Van Rookhuizen; verder enkele nieuw verschenen boeken met aan Griekenland gerelateerde onderwerpen.

Pikilía | Enkele kleine berichten die de moeite van het vermelden waard zijn.

Agenda

Lampjes