Lienke en Anke van Nugteren   foto’s: Lienke van Nugteren

Wie per boot naar de zuidwestelijke Cycladen reist, doet meestal eerst Syros aan. Vanaf het dek ziet men twee volgebouwde heuvels, elk bekroond door een kerk. Links de witte, middeleeuwse stad Ano Syros, met de katholieke burchtkerk van Ayos Yoryos; rechts de neoklassieke, 19e-eeuwse havenstad Ermoúpoli, met de orthodoxe Anástasi-kerk. Twee kerken, twee gemeenschappen – maar, naarmate de boot de haven nadert, lijken de twee heuvels ineen te vloeien en één stad te vormen. Dit is symbolisch voor de verstandhouding tussen de beide geloven.

Dat er Cycladeneilanden bestaan met een aanzienlijke katholieke bevolking, en dat één van die eilanden Syros was, vernam ik voor het eerst op mijn verjaardagsfeest, jaren geleden. Die dag gaven de broers Vamvakaris een privé concert bij mij thuis in Brussel: Stelios en Doménikos, zonen van de befaamde rebétikazanger en -componist Markos Vamvakaris. Stelios legde uit waar de on-Griekse naam van zijn broer vandaan kwam: ze waren katholiek. Pas later, toen wij zelf op het eiland van Vamvakaris terechtkwamen, kreeg het fenomeen van een katholieke enclave in het orthodoxe Griekenland meer betekenis.   

Relatie

Waarom zijn er die twee verschillende religieuze gemeenschappen op Syros en hoe is de onderlinge relatie? Het verschil zie je misschien het best op de twee kerkhoven, vredig naast elkaar langs de drukke weg van Ermoúpoli naar Ano Syros. Het katholieke kerkhof blinkt uit in eenvoud: simpele grafzerken en veel kleurige, plastic bloemen. Als contrast pronken op het orthodoxe kerkhof rijen indrukwekkende beeldhouwwerken, vele van de hand van de 19e-eeuwse kunstenaar Vitalis van het naburige eiland Tinos. Of het nu marmeren engelen zijn, cherubijntjes of borstbeelden, elk graf maakt indruk. En dat was ook de bedoeling van die andere, nieuwe bewoners van Syros.

Lees verder in Lychnari 06/5, pagina 6.