Agnes Dijk

De metropoliet, de wijnproducent, de ombudsman en hun liefde voor politiek

Tijdens de kerkdienst ter ere van de viering van de heilige Dimitrios, op 26 oktober jl. in Thessaloniki, deed metropoliet Ánthimos een uitspraak die men niet direct tijdens de liturgie voor een beschermheilige zou verwachten. Met woedende stem siste hij de aanwezige kandidaat-burgemeester voor Thessaloniki, Yannis Boutaris, de volgende woorden toe: ‘Weet dat de Kerk tegen je is en dat je nooit burgemeester zult worden zolang ik leef!’. Even eerder had Ánthimos volgens ooggetuigen de eveneens aanwezige premier Yorgos Papandreou ook al even apart genomen en hem verzocht ‘Boutaris in het gareel houden. Hij beledigt mij en hij beledigt de Kerk…’.

De inspanningen van de metropoliet ten spijt versloeg Boutaris nauwelijks drie weken later, na een bloedstollende nek-aan-nekrace de door de ND gesteunde kandidaat, Kostas Gioulekas, en werd hij gekozen tot burgemeester van Thessaloniki.

Bovenstaande gebeurtenis is in meerdere opzichten exemplarisch voor de recente gemeenteraads- en provinciale verkiezingen die op 7 en 14 november jl. in Griekenland werden gehouden. Allereerst toont zij het verbeten en gepolariseerde karakter van deze verkiezingen die door alle partijen als cruciaal werden beschouwd. Voor de regerende PASOK was een overwinning noodzakelijk om het weinig populaire hervormingsbeleid voort te zetten. Niet voor niets had Papandreou aan de vooravond van de verkiezingen gewaarschuwd dat hij, indien de PASOK verzwakt uit de strijd zou komen, zijn toevlucht zou nemen tot nationale parlementsverkiezingen. De linkse oppositiepartijen KKE en SYN en de grootste oppositiepartij Nea Dimokratía hadden de verkiezingen op hun beurt omgedoopt tot een referendum over de aanpak van de crisis en de door de trojka (IMF, EU en ECB) opgelegde hervormingsmaatregelen. En voor nieuwe spelers als de Dimokratikí Aristerá (Democratisch Links – een afsplitsing van SYN) en Dora Bakoyanni waren de verkiezingen een cruciale vuurdoop.

Rechts van de Heer

Het akkefietje in de kerk in Thessaloniki laat natuurlijk ook zien dat de Grieks-orthodoxe kerk zich niet slechts om religieuze zaken bekommert, maar daarnaast graag een vinger in de politieke pap houdt. Net als wijlen aartsbisschop Christódoulos schroomt metropoliet Ánthimos bepaald niet om zijn politieke voorkeuren uit te spreken. De in 2008 overleden Christódoulos sprak na een overwinning van de conservatieve ND ooit van het ‘Rechts van de Heer’. Zijn geestverwant Ánthimos heeft in november knarsetandend moeten concluderen dat de Heer blijkbaar tijdelijk van politieke voorkeur is veranderd en dat het Hem heeft behaagd de overwinning te schenken aan frisse progressieve krachten.

Die frisse progressieve krachten zijn een derde kenmerk van de recente verkiezingen. In zowel Athene als Thessaloniki – beide al decennia bolwerken van de ND – kozen de inwoners voor politieke outsiders, terwijl kandidaten van het traditionele partijestablishment het onderspit moesten delven.

Lees verder in Lychnari 2011/1 p. 32 e.v.