Maria Ikonomopoúlou

Griekenland is nooit eerder zo vaak in het Nederlandse nieuws geweest als de laatste twee jaar. Er worden voornamelijk twee uiterste opvattingen gehoord. Die van rechts ‘laat ze maar barsten die uitbuiters’ en die van links ‘we moeten de arme Grieken met de kleine pensioenen helpen’. De waarheid ligt zoals vaak in het midden. Hun pensioenen waren zeker niet klein maar ze zijn ook geen uitbuiters.

In de Griekse kranten en blogs verschijnen de afgelopen twee jaar artikelen vol zelfkritiek en gezond verstand. Wat echter moeilijk lijkt, is het gezond verstand te gebruiken en het te vertalen in een gezonde dagelijkse houding. Hoewel de analyses scherp zijn, alle schuldigen inmiddels bekend en iedereen weet wat er gedaan moet worden, lijkt de samenleving meer dan ooit lamgeslagen te zijn. Zouden de Grieken meer houden van lullen dan van poetsen?

Ik weet het niet zo zeker. Heb nog steeds het beeld van mijn oma voor ogen die geen minuut stilzat. De hele dag was ze iets aan het maken. Van brood tot zeep, van eten koken tot breien, haken, weven. Het is te veel om hier op te noemen wat die supervrouw allemaal niet kon toveren en ze was zeker niet de enige. Het poetsen en kalken van huizen en stoepen, het goed verzorgen van het ongeveer niks wat mensen op het arme platteland bezaten in de jaren ‘60, heeft veel eerlijke en sobere schoonheid voortgebracht, toch?

De laatste 30 jaar is er veel veranderd in het land. Met de welvaart, die ook het dorp van oma heeft bereikt met elektriciteit, veel auto's en gesubsidieerde boeren, is ook een abstractie ontstaan die ‘de anderen’ heet, of ‘de staat’ of ‘Europa’. In ieder geval iets buiten jezelf dat de plicht heeft voor je te zorgen en, als het dat niet doet, jou het volste recht geeft om te klagen. Het klagen lijkt de plaats van de Griekse prokopí (ijver, red.) ingenomen te hebben.

Gelukkig begint er sinds een jaar iets te veranderen. Dat laat de Atenistas-beweging in Athene zien, en de inmiddels 20 daarmee vergelijkbare bewegingen in provinciale steden in het hele land (onder andere Thessaloniki, Pireás, Patra, Ioánnina, Iráklio, Kavala, Serres, Kérkyra, Komotiní, Chios, Mytilini).

De beweging heeft niks met tennis te maken, zoals velen in het begin dachten. Hoewel de Atenistas best ook van sport houden, is wat hen verbindt de zin in vrijwilligerswerk voor hun directe omgeving en hun voorkeur voor daden, eerder dan voor woorden.

Lees verder in Lychnari 2011/5, pag. 6 e.v.