Agnes Dijk

Niemand in Europa zal het zijn ontgaan dat Griekenland een nieuwe regering heeft. Dat Tsipras en zijn partij Sýriza (Coalitie van Radicaal Links) de verkiezingen wonnen was voor weinigen een verrassing. De omvang van zijn verkiezingszege was dat wel, net als de bliksemsnel gesmede coalitie met de rechts-nationalistische partij Onafhankelijke Grieken (Ανεξάρτητοι Έλληνες) van Panos Kammenos en de diplomatieke ramkoers van de nieuwe regering ten aanzien van de Europese partners. Tsipras beloofde verandering en lijkt die nu daadwerkelijk te willen afdwingen. Een grote meerderheid van de Griekse bevolking steunt zijn koers en beschouwt het verzet van de nieuwe regering tegen Brussel als een verademing. Maar of Tsipras onverzoenlijke houding erg effectief is wordt betwijfeld, terwijl zijn monsterverbond met Kammenos op de lange termijn wel eens onhoudbaar zou kunnen blijken.

Terug naar de verkiezingen van 25 januari. De klinkende zege van Sýriza volgde op een felle verkiezingscampagne, waarbij de strijd vooral ging tussen Alexis Tsipras en ND-leider en toenmalig premier Andonis Samarás. De eerste stelde zijn kiezers een onmiddellijke beëindiging van het gehate bezuinigingsmemorandum en de bijbehorende trojka in het vooruitzicht, de tweede schilderde zijn opponent af als een gevaarlijke links-radicaal die het land onherroepelijk de eurozone uit zou voeren en in de afgrond zou storten. Samarás schroomde daarbij zelfs niet de terreuraanslagen op het Parijse weekblad Charlie Hebdo te gebruiken om Tsipras in een kwaad daglicht te stellen. ‘In Parijs is een aanslag gepleegd met minstens 12 doden en hier nodigen sommigen illegale immigranten uit en roepen zelfs om meer’, aldus Samarás. Het leidde in binnen- en buitenland tot grote verontwaardiging en het mocht niet baten bovendien. Onder de Griekse kiezers bleek de afkeer van het oude groter dan de angst voor het nieuwe en Sýriza behaalde ruim 36% van de stemmen, hetgeen zich – dankzij de bonus van 50 zetels voor de winnende partij – vertaalde naar 149 zetels, twee te weinig voor de absolute meerderheid.

Coalitie

Een coalitie was dus noodzakelijk, geen vanzelfsprekendheid in een land waar één-partijregeringen tot voor kort de norm waren. Maar iedere vrees voor moeizame of langdurige onderhandelingen bleek ongegrond. Binnen 24 uur kondigde Tsipras aan een regering te vormen met de Onafhankelijke Grieken. Sýriza en de Onafhankelijke Grieken houden er over onderwerpen als immigratie, economie, de kerk en homorechten diametraal verschillende meningen op na, maar ze worden verenigd door hun aversie tegen het door de vorige regeringen gevoerde bezuinigingsbeleid en de bemoeienissen daarbij van Brussel. Beëindiging van dat beleid en kwijtschelding van de Griekse schuld waren speerpunten van Tsipras’ verkiezingscampagne en dus koos hij als regeringspartner de partij die in deze kwesties dezelfde lijn voorstaat en passeerde hij partijen die in ideologisch opzicht dichter bij Sýriza staan, zoals het links-liberale Potami en de communistische KKE.

Lees verder in Lychnari 2014/1, pp. 4 e.v.