Maria Boletsi

Sinds haar oprichting in 1963 heeft de opleiding Nieuwgrieks en Byzantinologie aan de Universiteit van Amsterdam perioden van glorie en grote onderzoeks- en onderwijsactiviteit gekend. Ze is verbonden met hoogleraren als Gerard Blanken, Wim Bakker, Arnold van Gemert en Marc Lauxtermann, die veel hebben bijgedragen aan de Nieuwgriekse letteren. De laatste jaren echter, heeft de grootsheid van dit unicum in Nederland, ondanks de pogingen van de toenmalige vakgroepsleider Hero Hokwerda, plaatsgemaakt voor gestage krimp in het kader van algemene bezuinigingen bij de Faculteit Geesteswetenschappen (FGw), die de toekomst van de opleiding direct bedreigen.

Maar de recente protestbeweging van studenten en personeel van de UvA, die geleid heeft tot de bezetting van Bungehuis en Maagdenhuis (februari - april jl.), leek een katalysator voor de toekomst van kleine vreemde talen, zoals het Nieuwgrieks. Terwijl de opleiding eerder in de coulissen stond en de toneellichten geleidelijk uitdoofden, staat zij nu in de spotlights en ligt de toekomst weer open.

Ik sprak over die ontwikkelingen en over heden en toekomst van het Nieuwgrieks in Nederland met Tatiana Markaki. Als opleidingsvoorzitter sinds september 2013 is Markaki verantwoordelijk voor het studieprogramma en de activiteiten van de opleiding, evenals voor de onderhandelingen met het faculteitsbestuur over de positie van Nieuwgrieks binnen de UvA.

‘Sinds 2007 is er geen hoogleraar Nieuwgrieks meer en sinds 2013 bestaat de opleiding nog maar uit drie docenten, die één fulltime plaats delen. In de laatste 15 jaar zijn er landelijk zeven fulltime plaatsen Nieuwgrieks en Byzantinologie verloren gegaan.’

De lopende onderhandelingen over de toekomst van de opleiding belasten de agenda van Markaki nog meer. Maar de positieve vooruitzichten die zich nu aftekenen geven haar energie.

‘We moeten alleen protesteren als de omstandigheden daar rijp voor zijn: het momentum van nu biedt zo’n unieke kans. Maar we moeten de onderhandelingen ingaan met een open mind, niet alleen met een negatieve en kritische houding.’

Nieuwgrieks in een transnationaal kader

Maar waarover wordt er onderhandeld en wat ging eraan vooraf? Het plan voor een radicale reorganisatie van de Geesteswetenschappen aan de UvA, het zogeheten ‘Profiel 2016’ dat in november 2014 werd gelanceerd heeft een golf van protesten veroorzaakt, eerst van studenten en daarna ook van docenten van de hele UvA. Op grond van dit plan, zoals Markaki mij vertelt, zou het Nieuwgrieks slechts blijven bestaan als een minor taalverwerving zonder academische inhoud.

‘Dat was voor ons de aanzet om in opstand te komen. Profiel 2016 zorgde in feite voor de opheffing van tien vreemde-talenopleidingen die niet rendabel geacht worden in het kader van het rendementsdenken van de universiteit.’

Lees verder in Lychnari 2015 nummer 2, p. 34 e.v.