Pavlos Emmanouilidis

Voor veel mensen is Samos een populaire vakantie bestemming. Pythagorio, Kokkari, Votsalakia… Zon, strand en de heerlijke lokale wijnen. En inderdaad is wijn, naast toerisme en olijfolie, een belangrijke pijler van de economie van het eiland.

Volgens de overlevering was Angeos (Αγκαίος) de eerste koning van Samos. Hij kwam vanuit Kefallonia, onderwierp de lokale bevolking en werd koning. Druiventeelt was zijn passie en zo beplantte zijn uitgestrekte landerijen met druiven. Maar hij was ook een wrede heerser die zijn slaven mishandelde en uitbuitte. Zo erg dat op een dag een van hen Angeos vervloekte: ‘Moge je de wijn van deze oogst niet proeven’. Toen de nieuwe wijn klaar in amforen zat, mocht Angeos natuurlijk als eerste proeven. Zijn glas was amper een paar centimeter van zijn mond verwijderd toen een bediende in paniek binnenstormde: Een wild everzwijn was de wijngaarden binnengeslopen en veroorzaakte enorme ravage. Angeos liet zijn beker vallen en rende achter het wilde dier aan. En, u raadt het al, in plaats van andersom werd híj door het everzwijn gedood. De vloek van de slaaf was uitgekomen, wat heel jammer was voor Angeos, die de heerlijke wijn van Samos niet heeft kunnen proeven.

Druiventeelt is altijd onlosmakelijk verbonden geweest met Samos. Het gunstige klimaat, de vruchtbare bodem met een weelderige vegetatie en overvloed aan water, in combinatie met de wijnbouwtraditie waren doorslaggevend. Bovendien was het eiland rond de vijftiende eeuw gedurende ruim 100 jaar door zijn bewoners verlaten. Wat ook ten goede kwam aan de natuur. Tijdens de herbevolking (zie kader) uit alle streken van de Griekse wereld zijn nieuwe dorpen gebouwd (Μυτιλινιοί door nieuwkomers uit Lesvos/Mytilini, Βουρλιώτες uit Vourlá, in Klein-Azië, Κουμέικα uit Kymi op Évia etc.). Druiventeelt lag, naast olijventeelt en visserij, voor de hand voor het levensonderhoud. Nog altijd is wijn, naast toerisme en olijfolie, een van de pijlers, misschien wel de belangrijkste, van de lokale economie.

Wijn en zijn museum

De karakteristieke terrasbouw domineert het landschap van Samos. De 25 wijndorpen waren vroeger in meerdere wijncoöperaties georganiseerd. In 1934 hebben al deze kleinere coöperaties  de E.Ο.Σ.Σ. Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου, Vereniging van de wijncoöperaties van Samos) gesticht, die zich in de loop der jaren tot de moderne organisatie van nu ontwikkelde met twee wijnfabrieken, één in Samos stad en de tweede in Karlóvassi, de tweede grote stad van Samos.

Geen wrede Angeos meer maar een modern bedrijf dat voor de wijnlogistiek zorgt.

Samos produceert jaarlijks zo'n 7 miljoen liter wijn. Het grootste deel (ver boven de 70%) wordt geëxporteerd. 4 miljoen liter naar Frankrijk, het Vaticaan neemt 1 miljoen voor zijn rekening en kleinere hoeveelheden gaan naar onder andere Italië, Duitsland, België, Nederland en de Verenigde Staten. En natuurlijk naar de binnenlandse consumptie.

In Malagari, net buiten Samos-stad, aan de ringweg vlak voor de nieuwe haven, staat het Μουσείο Σαμιακού Οίνου, het Museum van Samoswijn. Pal naast de wijnfabriek. Zeer professioneel ingericht, biedt het de bezoeker een compleet beeld van de geschiedenis van de wijnbouw op het eiland.

Lees verder in Lychnari 15/3 p. 26 e.v.